بررسی تطبیقی تولیدات سینمای دفاع مقدس حوزة هنری در دهه 60 با نظریه های سید مرتضی آوینی (جستاری در مدیریت سینمای ایران)

امروز با گذشت نزدیک به چهل سال از انقلاب اسلامی، اختلاف دو تهیه کننده اصلی سینمای ایران؛ یعنی حوزة هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ را باید «پاشنه آشیل سینمای ایران» دانست. حوزة هنری در وضعیت متضادی که داعیه‏دار سینمای فاخر و ارزشی است، تولیدات و مجوزهای صادره وزارت ارشاد را رد می کند. به نظر بسیاری آثار تولیدی این ارگان با تعریف اثر فاخر همسانی ندارد. جداکردن صفت ابدی از ناهنجاری مذکور، قبل از آنکه قهر مسئول با سینما به قهر تماشاگر از سینما دامن بزند و جذابیت های سینمای بیگانه، ابتکار عمل را به‏طورکل از ما بگیرد؛ الزامی است. در این مقاله با گزینش درون سازمانی ارکان مقاله (شامل آثار، کارگردانان و مبانی نظری) از بطن حوزة هنری، به‏ دنبال تبیین وضعیتی هستیم که در آن نتایج صریح و الزاماً مورد قبول امروز قطب منتقد قرار گیرد. دفاع مقدس تنها بستر مقبولی است که می تواند در این تنگنا راه‏گشا باشد. آثار حاتمی کیا و ملاقلی پور به‏مثابه اسطوره‏های فیلم‏ساز دفاع مقدس، شهریار بحرانی به منظور طلایه‏دار سینمای فاخر، ردپایی بر شن و چشم شیشه ای هم به منزلة آثار صاحب‏سبک در دهه شصت از تولیدات حوزه گزینش شده‏اند. آوینی دراصل از زمان شروع به کارش در اداره تلویزیون و سپس با تأسیس مجله سوره در حوزة هنری شروع به تدوین جدی آرای خود کرد. اگر در بحث تطبیقی مقاله تردیدی وجود نداشته باشد، این مقاله باید نقطه پایانی بر شکست های قبلی و آغاز نگاه جدید به تعریف اخلاق و ارزش در سینما شود. نتایج مقاله نشان می‏دهد که آثار تولیدی حوزة هنری با آرای آوینی هماهنگی غیرقابل ملاحظه ‏ای دارد. مهاجر، ردپایی برشن و چشم شیشه ای به‏طور قابل ملاحظه‏ای با آرای آوینی تطبیق دارد و در مقابل سه اثر هراس، گذرگاه و بلمی به سوی ساحل؛ دیدگاه‏های شهید آوینی ناهماهنگ هستند. بنابراین، بررسی تطبیقی حاضر نشان می‏دهد که تضاد درون سازمانی مذکور اثبات شده است.